انتخاب منابع اطلاعاتی یکی از مهمترین مراحل مجموعه‌سازی است و کتابداران از این طریق سیاست‌ها و کنترل خود را بر رفتارهای اطلاع‌یابی مراجعان و دسترسی آنها به اطلاعات اعمال میکنند. آنها با توجه به سیاست‌های کتابخانه و محدودیتهای موجود به طور انفرادی یا از طریق کمیته‌ء انتخاب، منابع اطلاعاتی مورد نیاز کتابخانه را تهیه میکنند. انتخاب منابع اطلاعاتی، ارزیابی مجموعه، وجین و ایجاد تعادل درمجموعه، وظیفه‌ای است که کمیت و کیفیت بسیاری از خدمات دیگر کتابخانه مانند خدمات مرجع به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با آن ارتباط دارد. اما با گسترش منابع اطلاعاتی اینترنتی و گرایش روزافزون تولید کنندگان و ناشران _ بخصوص ناشران مجلات علمی و پژوهشی _ به توزیع اطلاعات از طریق اینترنت، این نقش و وظیفه در حال دگرگونی‌های زیادی است. در بعضی موارد شاهد حذف نقش واسطه‌ای کتابداران در انتخاب منابع اطلاعاتی اینترنتی می‌باشیم و در مواردی دیگر اتخاذ سیاست‌های کلان در دسترس به اطلاعات از طریق اینترنت تنها وظیفهء کتابداران مسئول مجموعه‌سازی است.
تأثیر اینترنت بر انتخاب منابع اطلاعاتی را از جنبه‌های مختلفی میتوان مورد نقد و بررسی قرار داد:
|
اینترنت و انتخاب منابع اطلاعاتی |
فصلنامه اطلاع رسانی. دوره 15، شماره 1و 2
نوشته: حمید محسنی
کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی
کلید واژه‌ها
ڑ اینترنت ڑ انتخاب منابع اطلاعاتی ڑ مجموعه‌سازی ڑ اطلاع‌یابی ڑ تولیداطلاعات ڑ مصرف اطلاعات ڑ ابزراهای انتخاب ڑ منابع اطلاعاتی الکترونیکی
چکیده
انتخاب منابع اطلاعاتی یکی از مهمترین مراحل مجموعه‌سازی است و کتابداران از این طریق سیاست‌ها و کنترل خود را بر رفتارهای اطلاع‌یابی مراجعان و دسترسی آنها به اطلاعات اعمال میکنند. آنها با توجه به سیاست‌های کتابخانه و محدودیتهای موجود به طور انفرادی یا از طریق کمیته‌ء انتخاب، منابع اطلاعاتی مورد نیاز کتابخانه را تهیه میکنند. انتخاب منابع اطلاعاتی، ارزیابی مجموعه، وجین و ایجاد تعادل درمجموعه، وظیفه‌ای است که کمیت و کیفیت بسیاری از خدمات دیگر کتابخانه مانند خدمات مرجع به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم با آن ارتباط دارد. اما با گسترش منابع اطلاعاتی اینترنتی و گرایش روزافزون تولید کنندگان و ناشران _ بخصوص ناشران مجلات علمی و پژوهشی _ به توزیع اطلاعات از طریق اینترنت، این نقش و وظیفه در حال دگرگونی‌های زیادی است. در بعضی موارد شاهد حذف نقش واسطه‌ای کتابداران در انتخاب منابع اطلاعاتی اینترنتی می‌باشیم و در مواردی دیگر اتخاذ سیاست‌های کلان در دسترس به اطلاعات از طریق اینترنت تنها وظیفهء کتابداران مسئول مجموعه‌سازی است.
تأثیر اینترنت بر انتخاب منابع اطلاعاتی را از جنبه‌های مختلفی میتوان مورد نقد و بررسی قرار داد:
1- اینترنت به عنوان ابزار انتخاب؛
2- نقش و جایگاه کتابداران و مصرف کنندگان اطلاعات در انتخاب منابع اطلاعاتی؛
3- تأثیر اینترنت بر رفتارهای اطلاع‌یابی محققان و استفاده کنندگان.
اینترنت به عنوان ابزار انتخاب
از مهمترین مراحل انتخاب منابع اطلاعاتی، دسترسی به ابزارهای انتخاب است. بدون دسترسی به این ابزارها آگاهی انبوه اطلاعات منتشر شده در سطح جهان ناممکن است.
با گسترش اینترنت و دسترسی کتابخانه‌ها و افراد به آن و همچنین با توجه به مزیتهای ویژهء اینترنت، ناشران و کارگزاران اطلاعات نیز از این کانال ارتباطی برای معرفی و بازاریابی محصولات خود استفاده میکنند. کتابخانه‌ها و افراد نیز با توجه به همان ویژگی‌های خاص، روزبه‌روز اینترنت برای شناسایی منابع و اطلاعات جدید استقبال بیش‌تری میکنند.
از مزیتهای اساسی اینترنت نسبت به سایر ابزارهای انتخاب به موارد اساسی زیر میتوان اشاره کرد:
- دسترسی به نسخه الکترونیک منابع: بسیاری از ابزارهای انتخاب چاپی مانند فهرست انتشارات سازمان‌ها، فهرست ناشران، فهرست کارگزاران، کتابشناسی‌ها، مجلات تخصصی، فهرست معرف آثار مرجع، پایگاه‌های اطلاعاتی، راهنمای پایگاه‌های اطلاعاتی، منابع نقد و بررسی، نسخه‌های نمونه و نسخه‌های آزمایش ممکن است از طریق اینترنت نیز قابل دسترسی باشند.
- روزآمد بودن اطلاعات: بسیاری از اطلاعات موجود در اینترنت روزانه یا حتی به‌صورت لحظه‌ای روزآمد می‌شوند؛ کاری که معمولاً برای منابع چاپی به دشواری می‌تواند صورت پذیرد یا در بیشتر موارد عملاً ناممکن است.
- قابلیت جستجو: برخلاف منابع انتخاب چاپی که امکان جستجوی پیچیده در آن وجود ندارد میتوان در منابع اینترنتی به جستجوی پیچیده در آن وجود ندارد میتوان در منابع اینترنتی به جستجوی دلخواه و رایانه‌ای پرداخت.
- محتوای اطلاعاتی بیشتر: معمولاً علاوه بر اطلاعاتی کتابشناختی میتوان در بیشتر موارد اطلاعاتی همچون قیمت، شیوهء تهیه، فهرست مندرجات کتاب یا مجله، نقد و بررسی، چکیدهء مقاله یا کتاب و بسیاری از اطلاعات دیگر را که اهمیت اساسی در انتخاب منابع اطلاعاتی دارند به‌دست آورد.
- امکان سفارش همزمان و مستقیم: در بیشتر موارد همزمان با جستجو و انتخاب منابع اطلاعاتی در اینترنت میتوان اقدام به سفارش و دریافت مستقیم آن از ناشر نیز نمود.
- امکان دریافت متن کامل: بسیاری از ناشران و کارگزاران مجلات با ارائه تسهیلات جستجوی رایگان در فهرست مندرجات و چیکدهء مقالات، امکان دریافت مستقیم متن کامل مقاله را نیز فراهم میکنند. علاوه بر مجلات، بسیاری از دانشگاهها و موءسسات تحقیقاتی امکان جستجو و دریافت متن کامل پایان‌نامه‌ها، مقالات پیش چاپ، خبرنامه‌ها و بسیاری از اطلاعات دیگر را فراهم میکنند.
- انتقال جستجوهای به عمل آمده: پس از جستجو میتوان نتایج به دست آمده را برای استفاده‌های بعدی ذخیره، یا برای سایر هکاران در نقاط مختلف ارسال کرد.
- استفاده از دوره‌های آزمایش رایگان: بسیاری از ناشران، بخصوص ناشران مجلات و پایگاه‌های اطلاعات این امکان را برای افراد و کتابخانه‌ها فراهم ساخته‌اند که در طول دورهء زمانی خاصی _ معمولاً بین یک تا سه ماه _ به‌طور رایگان از منابع اطلاعاتی مورد نظر استفاده کنند. در این دوره کتابخانه‌ها می‌توانند در متن کامل منابع اطلاعاتی جستجو و استفاده نمایند و همزمان به ارزیابی کامل آن نیز بپردازند. در پایان دوره و پس از استفاده از این فرصت ایده‌آل، کتابخانه میتوان تصمیم به اشتراک عناوین دلخواه بگیرید.
- عضویت در فهرست‌های پستی(1) ، خدمات آگاهی‌رسانی جاری، اشاعهء گزینشی اطلاعات و فهرست مندرجات جاری مجلات ناشران: بسیاری از ناشران با ارایهء خدمات فوق به محض انتشار کتاب یا شماره‌ای جدید از مجله، اطلاعات آن را به‌صورت خودکار و از طریق پست الکترونیکی برای مشترکین ارسال می‌نمایند. به این ترتیب علاقه‌مندان می‌توانند به سرعت و بدون هیچگونه مکاتبه‌ای _ فقط با یک بار عضویت در چنین خدماتی _ برای همیشه به اطلاعات مورد نیاز دسترسی یابند و در صورت نیاز به سفارش آن بپردازند.
نقش و جایگاه کتابداران و مصرف کنندگان اطلاعات در انتخاب منابع اطلاعاتی
همان‌گونه که اینترنت دگرگونی و تحولی اساسی در تولید و توزیع اطلاعات به وجود آورده، نقش و جایگاه کتابداران و مصرف‌کنندگان اطلاعات را نیز در دسترسی به منابع اطلاعاتی متحول ساخته است. بسیاری از اطلاعات موجود در اینترنت به طور رایگان و برای تمامی افراد قابل دسترسی است. مصرف‌کنندگان اطلاعات بدون واسطه و با جستجو در اینترنت، یا از طریق گروه‌های مباحثه، گروه‌های خبری، فهرست‌های پستی، آرشیوهای الکترونیکی، یا مراجعه و جستجو در سایت‌های مورد علاقه و بسیاری از روش‌های دیگر، بخشی از اطلاعات مورد نیاز خود را تأمین می‌نماید. از این جهت برای دسترسی به این قبیل اطلاعات، نقش واسطه‌ای کتابداران کمرنگ شده است.
دسترسی به بسیاری از مجلات اینترنتی نیز رایگان است، ولی اعتبار و صحت این قبیل اطلاعات بسیار سوءال‌برانگیز است. بسیاری از این مجلات معمولاً داوری و ویراستاری علمی و ادبی نمی‌شوند. اما کماکان انتشار و توزیع مجلات علمی و پژوهشی معتبر در اختیار ناشران تجاری یا دانشگاهی است و برای دسترسی به آن باید هزینهء آن را پرداخت. این مجلات عمدتاً قرینهء اینترنتی همان مجلات چاپی هستند. هر چند دسترسی به دورهء کامل این قبیل مجلات نیازمند پرداخت حق اشتراک می‌باشد ولی واقعیت این است که با توجه به مشکلات مالی، کتابخانه‌ها نمی‌توانند تمامی مجلات مورد نیاز را تهیه نمایند. از این‌رو در بسیاری از موارد ترجیح می‌دهند به جای اشتراک دورهء کامل مجله فقط مقالهء مورد نیاز را از طریق خدمات تحویل مدرک تهیه نمایند. از این رو در سطح جهانی شاهد کاهش اشتراک دورهء کامل مجله و افزایش دسترسی به خدمات تحویل مدرک می‌باشیم.
ناشران و کارگزاران اطلاعات نیز به خوبی این مشکلات و نیازها را درک کرده و در کنار ارائهء خدمات اشتراک، بخشی از فعالیت‌های خود را به ارائهء خدمات تحویل مدرک اختصاص داده‌اند و کتابخانه‌ها به جای اشتراک دورهء کامل مجله _ بخصوص آن دسته از مجلاتی که کم‌تر استفاده می‌شوند _ فقط هزینهء مقالهء مورد نیاز را پرداخت و آن را دریافت می‌نمایند. با گسترش اینترنت این نوع خدمات رشد بیش‌تری یافت و کتابخانه‌ها با اتصال به سایت‌های ناشران و کارگزاران استفاده کنندگان را مستقیماً به آن مرتبط ساختند. معمولاً استفاده کنندگان می‌توانند به‌طور رایگان در فهرست مندرجات و چیکدهء مقالات جستجو کنند و پس از انتخاب مقالهء دلخواه با پرداخت هزینه، مستقیماً آن را دریافت نمایند. هزینهء مقاله ممکن است تماماً توسط استفاده کننده یا کتابخانه، یا بخشی توسط استفاده کننده و بخشی دیگر از سوی کتابخانه تأمین گردد. جستجو نیز محدود به عناوین خاص نمی‌گردد و استفاده کننده می‌تواند در تمامی عناوین مجلات یک ناشر یا کارگزار کاوش نماید.
نوعی دیگر از خدمات معمول در اینترنت این است که یک کتابخانه یا گروهی از کتابخانه‌ها به‌صورت کنسرسیوم با ناشر یا گروهی از ناشران قرارداد اولیه را امضاء میکنند و استفاده کنندگان می‌توانند از طریق اینترنت به جستجو در متن کامل مجلات دلخواه بپردازند و مقالات مورد نیاز را چاپ، یا برای استفادهء بعدی ذخیره کنند. معمولاً این نوع خدمات را چندین استفاده کننده به طور همزمان و از محل‌های مختلف می‌توانند استفاده کنند و حتی بر اساس قرارداد، تمامی یا بعضی از کاربران می‌توانند از اتاق کار یا منزل به آن دسترسی داشته باشند.
همان‌گونه که اشاره شد در استفاده از مجلات علمی که توسط ناشران تجاری یا غیرانتفاعی منتشر می‌گردد سیاستگذاری کلان، عمدتاً با کتابداران است و از آن پس استفاده کنندگان می‌توانند بر اساس نوع قرارداد به جستجو در عناوین دلخواه بپردازند. گاهی جستجوی اولیه فقط محدود به فهرست مندرجات و چیکدهء مقالات میشود و تنها هزینهء متن کامل مقالاتی که استفاده شده‌اند دریافت می‌گردد و نیازی به پرداخت هزینهء اشتراک سالانه نیست. در مواردی دیگر استفاده کنندگان می‌توانند مجلات مورد نیاز را تورق یا در آن جستجو کنند و مستقیماً مقالهء مورد نیاز را چاپ، ذخیره، یا بر روی صفحهء نمایشگر مطالعه نمایند. استفاده کنندگان می‌توانند مستقیماً از طریق تابلوهای اعلانات، بولتن‌ها خبری، مجلات اینترنتی (بدون قرینهء چاپی)، آرشیوهای الکترنیکی، گروه‌های مباحثه، گروه‌های خبری، فهرست‌های پستی و سایر روش‌های معمول و جستجو در سایت‌ها ناشران، انجمن‌های علمی و تخصصی، دانشگاهها و موءسسات آموزشی و تحقیقاتی به بسیاری از اطلاعات رایگان موجود در اینترنت دسترسی پیدا کنند.
تأثیر اینترنت بر تولید اطلاعات و رفتارهای اطلاع‌یابی استفاده کنندگان
یکی از مهمترین دستاوردهای اینترنت تأثیر بر تولید اطلاعات و رفتارهای اطلاع‌یابی محققان و پژوهشگران است مجلات علمی چاپی که از ابزارهای مهم برای ارائه و معرفی پژوهش‌های علمی یا دسترسی به آخرین دستاوردهای علمی هستند به دلایل گوناگون توان پاسخگویی به درخواست‌های محققان و پژوهشگران را ندارند. موارد زیر را میتوان از مهمترین دلایل این ناتوانی برشمرد: حجم زیاد تولیدات علمی، کمبود تعداد مجلات علمی برای چاپ تمامی مقالات، سیاست‌های ناشران در رتبه‌بندی مقالات و عدم چاپ بسیاری از مقالات معتبر و باارزش، نبود مجلات تخصصی در بعضی موضوعات، هزینهء زیاد تولید و توزیع مجلات، گرانی مجلات و ناتوانی کتابخانه‌ها و محققان در تهیهء مجلات مورد علاقه، انتظار طولانی برای چاپ مقالات و عدم انعکاس بموقع، سرعت کند دریافت و چاپ نظرات خوانندگان یا عدم چاپ و عدم انعکاس بموقع آن و بسیاری دلایل دیگر.
همزمان با گسترش اینترنت، محققان، دانشمندان، دانشگاهها و سایر مراکز آموزشی و تحقیقاتی نیز از این ابزار برای گسترش ارتباطات علمی استفاده نمودند. آنها از نقاط مختلف دنیا و با روش‌های مختلف از اینترنت برای مبادلهء اطلاعات بهره گرفتند. تابلوهای اعلانات الکترونیکی، آرشیوهای الکترونیکی، گروه‌های خبری، گروه‌های مباحثه و هم‌علاقه، فهرست‌های پستی، و سایر امکانات موجود در اینترنت که کانال‌های بسیار مناسب برای برقراری ارتباط و مبادلهء اطلاعات هستند نیز با گرایش‌های جدید همسو شده و بسیاری از منابع اطلاعاتی _ بخصوص مجلات علمی که اهمیت زیادی در فرایند پژوهش‌هاش علمی دارند _ را از طریق اینترنت روانهء بازار نموده‌اند و با ارائهء انواع خدمات جنبی، مشتریان بیش‌تری را به سوی خود جذب میکنند. دانشگاهها، مراکز و موءسسات آموزشی _ پژوهشی، انجمن‌ها و گروه‌های علمی و هم علاقه نیز به ایجاد کانال‌های ارتباطی ویژهء خود پرداخته‌اند و با پیشرفتهای جدید در حوزهء ارتباطات، نرم‌افزار و سخت‌افزار روزبه‌روز این ارتباطات وسیع‌تر و نظام‌مندتر میشود. همچنین همکاری بین کتابخانه‌ای و استفاده از خدمات مورد نیاز استفاده کنندگان از این طریق تأمین میشود.
مسائل قابل توجه در انتخاب منابع اطلاعاتی در اینترنت
هر چند استفاده از اینترنت در فرآیند انتخاب، سفارش و دسترسی به منابع اطلاعاتی، یکی از ضرورت‌های آشکار و گریزناپذیر مراکز علمی و تحقیقاتی است، ولی استفادهء بهینه از این ابزار به مطالعه‌ای جدی نیازمند است؛ بررسی مسائلی مانند انتخاب بین مجلات چاپی و مجلات الکترونیکی در اینترنت، آموزش کارکنان بخش انتخاب و سفارش و آموزش استفاده کنندگان مجلات الکترونیکی؛ نرم‌افزارها و سخت‌افزارهای مورد نیاز، تعیین این که چه افرادی، کجا، و چه موقع می‌توانند به متن کامل مجلات در اینترنت دسترسی پیدا نمایند. برای بررسی مسائل فوق بهتر است کمیته‌ای مرکب ازکارکنان بخش انتخاب، بخش سفارش، بخش رایانه، بخش خدمات عمومی، بخش مجلات، بخش سازماندهی اطلاعات، نماینده‌ای از جامعه کتابخانه، و ... تشکیل گردد تا تمامی جنبه‌های دسترسی به منابع اطلاعاتی از طریق اینترنت و مسائل جانبی آن از قبیل موارد زیر مورد مطالعهء همه جانبه قرار گیرد:
- آیا خرید مجلات چاپی اقتصادی‌تر است یا مجلات الکترونیکی؟ یا هم شکل چاپی و هم الکترونیکی یک مجله خریداری شود؟
- آیا مجلات الکترونیک در اینترنت براحتی قابل دسترس است؟
- مراجعه کنندگان و استفاده کنندگان چه نوع مجله‌هایی را ترجیح می‌دهند؟
- دسترسی به سایر منابع اطلاعاتی اینترنتی (غیراز مجلات) براساس چه سیاسیتی است؟ آیا محققان و استفاده کنندگان می‌توانند آزادانه به اطلاعات موجود در تابلوهای اعلانات، گروه‌ها خبری، گروه‌های مباحثه، سایت‌های دانشگاهها و موءسسات آموزشی _ تحقیقاتی و انجمن‌های علمی و سایر منابع اطلاعاتی موجود در اینترنت دسترسی یابند؟ در غیر این صورت سیاست کتابخانه در دسترسی به این اطلاعات چیست؟
- آیا آنها آموزش دیده‌اند؟
- آیا لوازم و تجهیزات مورد نیاز از قبیل رایانه، مودم، چاپگر مناسب براحتی در دسترس است؟
- آیا خطوط ارتباطی مناسب وجود دارند؟
- آیا هزینه اشتراک، هزینهء مخابراتی و سایر هزینه‌های مربوطه تأمین شده‌اند؟
- آیا همه افراد می‌توانند به اینترنت دسترسی داشته باشند یا فقط افراد خاصی می‌توانند از آن استفاده نمایند؟
- برای تهیهء اطلاعات مورد نیاز افرادی که نمی‌توانند به اینترنت دسترسی یابند، چه چاره‌ای اندیشیده شده؟
- آیا افراد در اتاق کار، کتابخانه یا در منزل برای دسترسی به اینترنت آزادند؟ چه‌وقت می‌توانند از اینترنت استفاده نمایند؟
- مجلات الکترونیکی تک کاربره خریداری گردد یا چند کاربره؟
- میزان استفاده از یک مجله چقدر است؟ و چه کسانی بیشتر از آن استفاده میکنند؟
- آیا بهتر نیست به‌جای اشتراک دورهء کامل مجله، مقالهء مورد نیاز از ناشر یا از سیستم‌ها خدمات تحویل مدرک خریداری گردد؟
- کتابخانه چه مجلات یا خدمات دیگری را از طریق اینترنت مشترک شده یا امکان استفاده از آن با پرداخت هزینهء آن در موقع استفاده وجود دارد؟ آیا جامعهء کتابخانه از تمامی موارد فوق مطلع است و شرایط استفاده از آن را می‌داند؟
- برای بایگانی فایل‌ها و خروجی‌های چاپی و سازماندهی آنها چه چاره‌ای اندیشیده شده؟ برای امنیت اطلاعات و آرشیو الکترونیکی آن چه تدبیری به کار گرفته شده؟
- آیا افراد مجازند در مواردی که تنها هزینهء تهیه مقاله‌ای خاص دریافت میشود، هرتعداد مقاله را چاپ و منتقل نمایند؟
آیا مقدار هزینهء آن پیش‌بینی شده است؟ چه کسی آن را پردخت خواهد کرد: کتابخانه یا استفاده کننده؟
- آیا شیوه‌های جدید قراداد ناشران با کتابخانه‌ها و مسائل حقوقی دسترسی به اطلاعات الکترونیکی مورد ملاحظه قرار گرفته است؟
یکی از مهمترین مشکلات در انتخاب آن دسته از منابع اطلاعاتی اینترنتی که فقط از طریق اینترنت و به‌صورت الکترونیکی توزیع می‌شوند، اعتبار و صحت این اطلاعات است.
در انتخاب منابع اطلاعاتی چاپی و یا سایر منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه، معمولاً ملاک‌های مختلفی وجود دارد که افراد مسئول یا کمیته انتخاب با توجه به مجموع شرایط تصمیم به تهیه منابع اطلاعاتی خاص می‌گیرند. ولی در مورد منابع اطلاعاتی اینترنتی بسیاری از این ملاک‌ها برای ارزیابی منبعی اخاص حضور ندارند. برای مثال اعتبار ناشر و نویسنده دو عامل بسیار اساسی در انتخاب منابع اطلاعاتی چاپی‌اند که در مورد بسیاری از منابع اطلاعاتی اینترنتی فاقد موضوعیت است. بیشتر مجلات و مقالات اینترنتی توسط نویسندگان گمنام و بدون عبور از صافی‌های معمول ناشران مانند ویراستاران ادبی و علمی توزیع می‌گردند. در بسیاری از تابلوهای اعلانات، بولتن‌های خبری و سایر کانال‌های معمول توزیع اطلاعاتی اینترنتی، مقالات بیشماری در دسترس جستجوگران است که هیچگونه کنترل علمی بر آن صورت نگرفته یا در صورت اعمال کنترل مقدماتی، از سختگیری‌های معمول در انتشار منابع چاپی خبری نیست. از این رو اعتبار و صحت این قبیل اطلاعات مسئلهء اساسی است که باید به آن پرداخته شود.
دربارهء همه سوءالات فوق و سوءالات دیگری که ممکن است مطرح شود، باید ازقبل اندیشید، تجربه کرد و راه‌حل مناسب ارائه نمود. برخی از این تصمیمات، مدیریتی است؛ تعدادی مربوط به امور مالی و اقتصاد اطلاعات می‌باشد. جنبه‌های فنی خدماتی، فرهنگی، و غیره باید به‌دقت مطالعه شود تا خدمات مناسب تضمین گردد. در بسیاری موارد حتی لازم است قبل از تصمیم‌گیری نهایی، پروژه‌ای آزمایشی برای اشتراک تعداد مجدودی مجله یا سایر خدمات مورد نیاز اجرا گردد تا بر مبنای تجربه و آزمایش تصمیم‌گیری شود. تهیهء آمار، ارزیابی عملکرد سال‌های قبل و سنجش میزان کارآیی آن نیز باید در دستور کار قرار گیرد.
پی‌نوشت:
1. Mailing lists
مهمترین رویدادهای ایران و جهان در طول تاریخ در این روز 26 می
انتشار اخبار سایر کشورها در سال 1952 در ایران و نظر مصدق درباره روزنامه 
ششم خرداد1331، پس از چند روز حمله مداوم نشریات چپگرایان به روزنامه های محافظه کار تهران به ویژه «اطلاعات» که چرا تنها اخبار مربوط به پیروزیهای آمریکا (در جنگ کره)، فعالیتها و سخنرانی های مقامات و پیشرفتهای این کشور را در صفحات خود منعکس می کنند و اخبار یکطرفه به خورد ایرانیان می دهند، دکتر مصدق از مدیریت اداره انتشارات و تبلیغات (ارشاد امروز) خواست که بدون هرگونه مداخله در کار روزنامه ها و نزاع آنها، گزارشی دقیق دراین زمینه و به ویژه طرز انتخاب و استفاده از اخبار سایر ملل برای او تهیه کند.
این اداره پس از تحقیق، به نخست وزیر گزارش کرد که چون منابع اخبار سایر کشورها (خبرگزاری های اصطلاحا بین المللی) عمدتا وابسته به کشورهای غرب و بیشترشان آمریکایی هستند و نشریاتی هم که از خارج وارد می شود به همین گونه اند و در آنها، اخبار و مطالب در جهت منافع کشور متبوع (غرب) تنظیم می شود؛ لذا مترجمان روزنامه ها جز مطالب اینها چیز دیگری ندارند که ترجمه کنند، اما گاهی هم دیده شده است که برخی از مترجمان، بعضی از پاراگرافها را (آنهایی را که به زیان آمریکا می بینند) از قلم می اندازند که در حرفه روزنامه نگاری «خوسانسوری» گفته می شود.
بعدا از دکتر مصدق نقل کرده اند که گفته بود: اگر اخبار رادیوی دولت کامل و بیطرفانه باشد، پس از مدتی مردم با مقایسه متون اخبار رادیو و روزنامه ها، خود متوجه واقعیت خواهند شد و روزنامه ای را خواهند خرید که بیطرفی را که از اصول انتشار خبر است رعایت کند و اخبار را با رعایت امانت و دقت به آنها بدهد. نباید «نظر روزنامه» با «محتوای خبر» مخلوط شود. البته خود مردم باید تشخیص دهند که کدام روزنامه را برای خواندن بخرند.
دکتر مصدق باردیگر با انتشار یک روزنامه دولتی با هدف تصحیح کار روزنامه های دیگر مخالفت کرد و گفت که روزنامه نگاری، نه حق دولت است و نه تکلیف آن. مردم باید روشن شوند و خودشان تصمیم بگیرند، آنان مصرف کننده روزنامه ها هستند باید در خرید روزنامه همانند سایر کالا دقت کنند. وظیفه دولت آموزش و ارتقاء رشد فرهنگی و توان تشخیص و درک عمومی ملت است و شما مدارس و رادیو را در اختیار دارید. شما (اداره انتشارات و تبلیغات) وارد نزاع جاری روزنامه ها نشوید؛ همین انتقاد از یکدیگر به روشن شدن مردم از وضعیت آنها (روزنامه ها) کمک می کند و مسئله به تدریج حل می شود. موضوع را به مدیر آژانس پارس (ایرنای امروز) گوشزد کنید که مترجمان آن آژانس دولتی بیطرفی و امانت را رعایت کنند تا اخباری را که به روزنامه ها می رسانند خالی از عیب باشد. ما باید کار خودمان را بکنیم و روزنامه ها کار خودشان را، شما دخالت نکنید.
گزارش اداره انتشارات و تبلیغات آن زمان درباره خبرگزاری های بین المللی هنوز هم صادق است. «سرچ انجین» ها از جمله «گوگل» و «یاهو» که محل مراجعه بسیاری از مردم و حتی روزنامه نگاران هستند ناقل مطالب همان خبرگزاری ها و رسانه ها هستند. می دانیم که این سرچ انجین ها متعلق به یک گروه از کشورها هستند و طبیعی است که حافظ منافع آنها، به علاوه کارشان تجاری است نه صرفا فرهنگی و به خاطر اطلاع رسانی درست به مردم. اینها روزنامه نگار نیستند که ملزم به رعایت انصاف، بی طرفی و اخلاقیات باشند، ماشین و تکنولوژی هستند و فاقد احساس، که طبق فرمان و برنامه نویسی کار می کنند و تعلیمات (پروگرام) را به اجرا در می آورند. چون زبان پروگرامر های آنها انگلیسی است عمدتا از منابع این زبان - از روزنامه گرفته تا خبرگزاری و کتاب و رادیو تلویزیون نقل می کنند. بنابراین، کارشان یکطرفه است. همین سرچ انجین ها به بیشتر وبلاگها هم که به زبان انگلیسی منتشر می شوند و اخبار اختصاصی و مطالب خوب دارند، زیاد توجه ندارند و از همه آنها نقل نمی کنند تا جامعیت داشته باشند زیرا که کارشان تاقتصادی است و باید منافع داشته باشند تا بهای سهامشان بالا برود و نیز بتوانند آگهی جمع کنند و همه «وبلاگ» ها که آگهی ندارند.
زمانی می شود به این سرچ انجین ها اطمینان کرد که مطالب را بی طرفانه و بی غرضانه از همه زبانها بگیرند و به متقاضی برسانند و برای رسیدن به این هدف یک سازمان جهانی باید به وجود آید، ضابطه بنویسد و بودجه داشته باشد. همین یونسکو بی حال امروز را هم می شود برای این منظور فعال کرد.
آغاز بکار نخستین مجلس پس از انقلاب
ششم خرداد 1359 نخستین دوره مجلس ، پس از انقلاب ، در تهران آغاز بکار کرد. تا آن زمان وظیفه قانونگذاری برعهده شورای انقلاب بود که به مجلس انتقال یافت.
برگرفته از سایت http://www.iranianshistoryonthisday.com
خرابکاران اینترنتی، اکنون به مدد فن آوری های جدید، قادر به نوشتن کدهای مخربی هستند که مانند تروریست های انتحاری خود را به جان اهداف مورد نظر خود بیاندازند. برای آنها اهمیتی ندارد که از میلیون ها نامه حاوی این کدها، تنها هزاران مورد با موفقیت عمل کنند و بقیه به دلایل مختلف، قادر به تخریب و یا انتشار بیشتر نباشند.
|
خرابکاران اینترنتی، اکنون به مدد فن آوری های جدید، قادر به نوشتن کدهای مخربی هستند که مانند تروریست های انتحاری خود را به جان اهداف مورد نظر خود بیاندازند. برای آنها اهمیتی ندارد که از میلیون ها نامه حاوی این کدها، تنها هزاران مورد با موفقیت عمل کنند و بقیه به دلایل مختلف، قادر به تخریب و یا انتشار بیشتر نباشند. موفقیت یک تا پنج درصد از کل بدافزارهای منتشر شده هم برای نیل به اهداف مجرمانه و غیر قانونی آنها کافیست. در گذشته اما، تنها راه تخریب یک رایانه، استفاده از فلاپی دیسک و یا CD های آلوده به کد های مخرب محسوب می شد و ویروس نویسان برای ایجاد تخریب های گسترده و وسیع در رایانه های جهان مجبور بودند از روشی خاص استفاده کنند: "روش خاموش و خزنده" در این روش ابتدا مدت زمان تقریبی مورد نیاز برای انتشار و نفوذ کدهای مخرب در تعداد زیادی از رایانه ها و شبکه های سرتاسر جهان توسط خرابکاران محاسبه می شد و سپس یک تاریخ و یا مناسبت خاص برای فعال شدن این کدها انتخاب می گردید. آنها به نحوی طراحی می شدند که تا لحظه شروع فعالیت، هیچ گونه اثر تخریبی در رایانه ها نداشته باشند و بطور همزمان در یک روز و یا لحظه خاص در کل رایانه های مورد حمله خود فعال شده و خسارت های فراوانی را در سطح جهانی بوجود بیاورند. بنا به همین علت، مخرب ترین و مشهورترین ویروس های جهان در گذشته، کدهای زمان داری بودند که در یک روز و یا ساعت خاص فعال می شدند. از مهمترین آنها میتوان به "Friday 13" ، "April 1st" ، "July 13th"، "CIH/Chernobyl" و غیره اشاره کرد. اما امروز، در شرایطی کاملاً متفاوت، خرابکاران اینترنتی از دو روش زمانی برای انتشار بدافزارها و ایجاد تخریب های گسترده در رایانه ها و شبکه های سرتاسر جهان استفاده می کنند: روش قدیمی یا همان انتشار "نرم و خزنده" و نیز روش جدید یعنی "حملات انفجاری و سریع" ویروس های جدیدی که با استفاده از روش نرم و خزنده منتشر می شوند، اغلب برای انجام حملات هدفدار، علیه یک شخص و یا شرکت خاص بکار می روند. این ویروس ها ممکن است برای نفوذ در سیستم از طریق سایر کدهای مخرب، مانند تروژان ها و یا Bot ها، نیز مورد استفاده قرار گیرند. آنها می توانند تا مدت ها درسیستم باقی بمانند و فعالیت های تخریبی خود را بدون این که توسط نرم افزارهای امنیتی شناسایی و ردیابی شوند، انجام دهند. عملکرد ویروس ها و کدهای مخربی که برای انتشار، از روش سریع و انفجاری استفاده میکنند، درست مانند یک بمب گذار انتحاری ست. تنها هدف آنها افزایش ناگهانی انتشار و ایجاد حداکثر تخریب ممکن در حداکثر تعداد سیستم ها و شبکه های قابل نفوذ است. آنها بیشتر برای ایجاد اختلال در عملکرد رایانه ها و نیز سرقت حجم زیادی از داده ها و اطلاعات مورد استفاده قرار می گیرند. نویسندگان و منتشر کنندگان این نوع ویروس ها، به هیچ وجه نگران کشف ، ردیابی و خنثی سازی آنها توسط نرم افزارهای امنیتی نیستند. زیرا این نوع از کدهای مخرب با سرعتی باور نکردنی تنها در عرض چند ساعت قادر به نفوذ در هزارها و میلیونها سیستم هستند و حتی اگر بیشتر آنها هم شناسایی و پاکسازی شوند، تعداداندک باقی مانده، قادر به تأمین اهداف خرابکارانه مجرمان می باشند. یک نمونه خطرناک از این ویرو سها که توسط آزمایشگاه های امنیتی پاندا، ردیابی و کشف شد، تروژان جدیدی ست با نام Pirabbean.A، که در پایان ماه می، ناگهان در قالب حجم وسیعی از نامه های الکترونیک به میلیون ها صندوق پستی در جهان ارسال شد. در این نامه ها از کاربران اینترنت دعوت شده بود تا با یک کلیک ساده، فیلم پرفروش و مشهور "دزدان دریای کارائیب" را بطور رایگان داونلود کرده و یا مشاهده کنند. نویسنده و یا منتشرکننده این تروژان، قطعاً این گونه می اندیشیده است که موضوع و یا شکل این نامه ها حتی اگر بسیاری از کاربران را آگاه کند که آن ها هرزنامه ای بیش نیستند و ریسک امنیتی بالایی هم دارند، به هیچ وجه اهمیت ندارد؛ زیرا همیشه کاربران ناآگاه و کنجکاوی وجود دارند که براحتی فریب این هرزنامه های کاملاً واضح را نیز بخورند. اگر تنها یک کاربر از هزاران کاربری که توسط این هرزنامه مورد حمله قار گرفته اند، روی لینک مخرب موجود در آن کلیک کنند، باز هم آمار راضی کننده ای برای خرابکاران ذی نفع خواهد بود، چرا که این تروژان حداقل برای میلیون ها کاربر اینترنت ارسال شده است. آیا زمان انتخابات نزدیک است؟ آیا کریسمس در راه است، روز ولنتاین چطور؟ درباره فیلم و یا آهنگ پرفروش هفته چیزی شنیده اید؟ کسی میخواهد با شما بیشتر آشنا شود؟ ... تمام این موضوعات براحتی به دامی فریبنده تبدیل می شوند تا کاربران اینترنت را به بازکردن پیغام ها، نامه ها و لینک های مخرب تحریک کنند و اصولاً برای خرابکاران اهمیتی ندارد که در حمله بعدی تعداد کاربران فریب خورده و یا احتمال تخریب کاهش یابد، آنها در نهایت آرامش و به سادگی، تنها آدرس های گیرنده را افزایش می دهند. همین! منبع: نویسنده : اسماعیل ذبیحی | |
سایت www.articles.ir
شبکه سازی بین تمام اجزای تشکیل دهنده یک نظام گسترده بدون بکارگیری فناوریهای مدرن اطلاعاتی و ارتباطی که اصلی‌ترین آنها اینترنت است ناممکن است. فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات به ابزار و روشهایی اطلاق میشود که به نحوی اطلاعات در اشکال مختلف (صدا، تصویر، متن) جمع‌آوری، ذخیره، بازیابی، پردازش و توزیع می‌کند.
فناوری های ارتباطی نیز ابزار و روش هایی هستند که به منظور ایجاد ارتباط و انتقال پیام مورد استفاده قرار می‌گیرند.. قابلیت های فناوری های مدرن اطلاعاتی و ارتباطی (ICT) در ارائه خدمات بیشتر و بهتر شامل اطلاع رسانی، آموزش، مشاوره و حمایت های تجاری و فنی با استفاده از روش های مختلفی که تنها با استفاده از این فناوری ها مقدور میشود مانند روش های غیر همزمان ارتباط و گفتگو مانند گروه های خبری، پست الکترونیکی وکنفرانس های اینترنتی و یا روش گفتگو همزمان (Chat) لزوم استفاده از این فناوری ها را نشان می‌دهد.
اگر تا دیروز آموزش تنها از معلمان و مربیان سود می‌برد و کتاب بعنوان اصلی‌ترین منبع اطلاعاتی در امر آموزش محسوب می‌گشت. امروزه آموزش با روش ها و ابزارها و محیط های جدید ارتباطی روبرو شده است. پیشرفت های اخیر در صنعت کامپیوتر و اطلاع رسانی؛ ورود و ظهور شبکه‌های اطلاع رسانی محلی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی به ویژه اینترنت؛ چند رسانه‌ای‌ها، فن‌آوری های ارتباطی و اطلاعاتی، ابزارها و روش های جدید را پیش روی طراحان، برنامه‌ریزان و مدیران و مجریان برنامه‌های آموزشی قرار داده است.
نفوذ فن‌آوریهای جدید به مراکز آموزشی (از مدارس تا دانشگاه) و حتی منازل، روابط ساده معلمی و شاگردی را به طور کلی دگرگون ساخته است. به این ترتیب الگوهای سنتی یادگیری متحول شده‌اند و کاربران با حجم گسترده‌ای از اطلاعات و دانش مواجه هستند.در حال حاضر بسیاری از کشورهای پیشرو در زمینه ارتباط از راه دور، در حال ایجاد و راه‌اندازی مدارس، دانشگاهها و کلاسهای الکترونیکی و به اصطلاح کلی آموزشهای مجازی یا توسعه نظامهای آموزشی سنتی خود هستند. ایجاد و راه‌اندازی این مؤسسات فواید بسیاری از قبیل افزایش
تعداد دانش‌آموز، حذف بسیاری از موانع فیزیکی وجغرافیایی، دسترسی سریع و مؤثر به منابع اطلاعاتی دنیا، امکان برقراری ارتباط بیشتر و گسترده تر بین معلمان و دانش‌آموزان ، جذب معلمان و اساتید و نیروی انسانی زبده و متخصص مورد نیاز از سراسر دنیا، حذف یا کاهش موانع و محدودیتهای دست وپا گیر اداری می‌باشد.
مدارس یا دانشگاههای الکترونیکی یا بطور کلی آموزش مجازی از طریق امکانات کامپیوتری از طریق اینترنت محل مناسبی برای بروز استعدادها، خلاقیت و نوآوری خواهند بود. از مهمترین دستاوردهای آن میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش کیفیت یادگیری و آموخته‌های دانش‌آموزان و دانشجویان
- سهولت دسترسی به حجم بالایی از اطلاعات و دانشهای موجود در جهان
- دسترسی سریع و به موقع به اطلاعات در زمان بسیار اندک
- کاهش برخی از هزینه‌های آموزشی
- بالا بردن کیفیت، دقت و صحت مطالب درسی و علمی
- ارتقای علمی دانش‌آموزان و دانشجویان
منبع
لیست کل یادداشت های این وبلاگ
دوستدار ایران
چو ایرن نباشد تن من مباد با توجه به تاریخ وتمدن وفرهنگ کهن ایران زمین ودشمنی بدخواهان با عرب گرا با این تمدن سرشار از مهر ودوستی واشتی تصمیم براین گرفتیم تا با ایجاد این وبلاگ بع تمام مسائل تاریخی وفرهنگی وخصوصا اکثر مطالب در مورد ایران عزیزمان گذاشته شود کلیه مطالب از سراسر وب کپی میشود واز انجا که گذاشتن لینک منبع در همه مطالب کپی شده وقت گیر ودرصورت حذف ادرس سایت لینک داده شده باعث کاهش رنکینگ وخواننده میشود از گذاشتن لینک در صفحات معذوریم ولی قسمت لینک دوستان را تبدیل به منابع وبلاگ میکنیم. دست به دست هم دهیم به مهر میهن خویش را کنیم اباد
فهرست اصلی
بازدید دیروز: 19 بازدید
بازدید کل: 98415 بازدید
شناسنامه
RSS
Atom
صفحه نخست
پیام‌رسان
پست الکترونیک
پارسی بلاگ
نوشته های پیشین
لوگوی وبلاگ من
