پانترکسیم و تالشیان
تالشان تحت فشار دولت جمهوری آذربایجان
کورش محسنی
پیگیری سیاستهای پانترکی در جمهوری آذربایجان (اران) به ویژه در سالهای 1992-1993 انگیزهی ایجاد تنشهای قومی در این بخش به ویژه در میان تالشیها، لزگیها و آوارها شده است. در این کشور افزون بر قوم ترکزبان اقلیتهای لزگی، آوار، تالشی، کرد، ارمنی و روس زندگی میکنند.
پرسمان قومیتها در این کشور ِ تازه برپا شده چنان جدی بوده است که برای نمونه در سال 1384 مشاور وقت رئیس جمهوری آذربایجان (اران) در امور ملی در دیدار با نمایندگان اقلیتهای قومی گفته بود که در صورت پیروزی مخالفان در انتخابات، تیرههای غیر آذری برای بیرون رفتن از کشور تحت فشار قرار خواهند گرفت!
با روی کار آمدن دولت نژادپرست «ایلچی بیگ» و سست نمودن حقوق تیرههای اقلیت در سال 1992 تنشهای قومی در جمهوری آذربایجان (اران) شد. برای نمونه کوشش برای راه اندازی جمهوری تالش – مغان و تلاش برای راه اندازی لزگستان بزرگ متشکل از لزگیهای شمال آذربایجان (اران) و جنوب داغستان روسیه و بحران گنجه به رهبری سرهنگ صورت حسیناف. این سیاستهای نژادپرستانه و قومگرایانه همچنان پس از روی کار آمدن حیدر علیاف دنبال میشود.
در همین راستا در سرشناسی سال 2001 که دولت جمهوری آذربایجان منتشر کرده ، شمار تالشیها - که نزدیک به 800 هزار نفر از مردم اران را تشکیل میدهند - کمتر از ارمنیهای این کشور نوپا گزارش گردیده است.
برپایهی آمار روسیه در سال 1913 تالشیان 89398 نفر بودند. در سال 1949 شوروی شمار تالشیان جمهوری آذربایجان (اران) را 77323 نفر اعلام کرد که در برابر آمار پیشین کم شده است. در سال 1989 ادعا شد که جمعیت تالشیان جمهوری آذربایجان 21200 نفر است! این آمارهای شگفت و غیردانشیک، همچنین پافشاری تالشان بر هویت ایرانی خود، به سادگی نشان میدهد که چه سیاست ویژهی پانترکیستی به دست دولت جمهوری آذربایجان (اران) پیگیری میشود.
شوربختانه زبان تالشی در این چند ده سال واپسین با توجه به نداشتن الفبا و کوچانده شدن اقوام ایرانی ترکزبان به این بخش و وجود حاکمان ترکزبان، آسیب فراوان دیده و بیشتر بخشهای تالشیزبان به مناطق ترکیزبان دگرگشتهاند.
در این زمینه بایسته است تا کشور ایران با توجه به سرمایهگذاری کلان دولتها و گروههای پانترکیست در زمینهی راهاندازی رسانههای گروهی و ماهوارهای قومگرا، در راستای آموزش و پاسداری از زبان تالشی و تاکید بر هویت ملی در استانهای تالشینشین گام بردارد. این برنامههای تلوزیونی باید فراتر از مرزهای سیاسی باشد و جمعیت تالشی جمهوری آذربایجان (اران) را نیز شامل گردد. جمعیت تالشیزبان در استانهای گیلان، اردبیل و جنوب جمهوری آذربایجان پراکنده است.
همچنین با توجه به نگرانیهای مردم ایران و به ویژه میهندوستان آذری، از رخنهی گروهکها و اندیشههای پانترکیستی، پشتیبانی از میهندوستان و پژوهشگران تاریخ و فرهنگ یکپارچهی و درهم تنیدهی آذریها و دیگر تیرههای ایرانی، بایا و شایا مینماید.
کاظمی، احمد 1385: «پانترکسیم و پان آذریسم»، ابرار معاصر
* هر گونه برداشت از دادههای این تارنگار تنها با ذکر نام نویسنده و نشانی مجاز است.(کورش محسنی)
لیست کل یادداشت های این وبلاگ